ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΑΝΤΑ ΕΛΠΙΔΑ....

Ένα ζευγάρι πολυταξιδεμένων Αμερικανών, ο Στιβ και η Μπαρμπ, που συνηθίζουν να δημοσιεύουν σε διάφορα έντυπα τις ταξιδιωτικές τους εντυπώσεις, θέλησαν πρόσφατα να μοιραστούν με τους αναγνώστες τους και τα βιώματά τους από την επίσκεψή τους στην αχαϊκή πρωτεύουσα. Έτσι, με τον τίτλο "Μια όμορφη μέρα σε μια γη που πεθαίνει", ο Στιβ περιγράφει αρκετά αναλυτικά τα όσα έζησαν στην Πάτρα, η οποία, μάλιστα, δεν περιλαμβανόταν αρχικά στο πρόγραμμα της κρουαζιέρας τους.
Όπως μπορεί εύκολα να διαπιστώσει κανείς, παρά τις όποιες ιδεοληψίες του συγγραφέα -για παράδειγμα, ο κλασικός αμερικανικός αντικομμουνισμός εμφανίζεται απροκάλυπτα σε κάποια σημεία του κειμένου-, δεν λείπουν κάποιες καίριες επισημάνσεις, που εύλογα χτυπούν άσχημα στο μάτι οποιουδήποτε παρατηρητικού τουρίστα επισκέπτεται την τρίτη πόλη της Ελλάδας.
Για παράδειγμα, είναι εμφανής η έλλειψη πρασίνου στον πολεοδομικό της ιστό -παρότι πρόσφατα θέλησε να διεκδικήσει και τις... δάφνες της "Πράσινης Πρωτεύουσας της Ευρώπης". Αυτό είναι κάτι που χτυπάει στο μάτι του τουρίστα ήδη πριν αποβιβαστεί από το πλοίο, καθώς συγκρίνει τους καταπράσινους λόφους που την περιτριγυρίζουν με τα "στεγνά" και άχαρα πυκνοδομημένα οικοδομικά τετράγωνα, εντός των οποίων μοιάζει να ασφυκτιά.
Ένα από τα σημεία που στέκονται ιδιαίτερα οι δύο περιηγητές -και με το δίκιο τους- είναι το απίστευτο κι όμως αληθινό στοιχείο της έλλειψης οποιασδήποτε προβολής του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου της Πάτρας, ενός αριστουργήματος τόσο από πλευράς εκθεμάτων όσο και αρχιτεκτονικής, που θα μπορούσε -ιδίως σε μια τέτοια περίοδο βαθιάς οικονομικής κρίσης- να έχει πολλαπλά αξιοποιηθεί, προς όφελος της πόλης. Κι όμως, όπως αποκάλυψε πρόσφατα και η βουλευτής της Ν.Δ. Φωτεινή Πιπιλή, δεν περιλαμβάνεται ούτε καν στην ηλεκτρονική σελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού με τα μουσεία της χώρας!
Οι δύο επισκέπτες της αχαϊκής πρωτεύουσας διαπίστωσαν, λοιπόν, με άμετρη θλίψη ότι το προσωπικό του Μουσείου ήταν πολύ περισσότερο από τους επισκέπτες του και το απέδωσαν -δικαίως- στην έλλειψη προβολής, καθώς, όπως χαρακτηριστικά λένε, τα ασφυκτικά γεμάτα πούλμαν με τους τουρίστες, αντί να κατευθύνονται εκεί, όπου υπάρχουν αντικείμενα από το 18ο αι. π.Χ., αλλά και τα ωραιότερα ρωμαϊκά ψηφιδωτά που έχουν ποτέ τους δει (και εύκολα μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι έχουν βρεθεί σε αμέτρητα μουσεία), οδηγούνται σε αρχαία ερείπια...
Κατά τα λοιπά, αν δεν υπήρχε η φίλη και άτυπη ξεναγός τους, να τους προμηθεύσει με τυποποιημένα προϊόντα της αχαϊκής γης, είναι φανερό πως θα δυσκολεύονταν οι ίδιοι να τα εντοπίσουν, καθώς και αυτών απουσιάζει πλήρως η προβολή, ενώ όσον αφορά την επίσκεψή τους στον Άγιο Ανδρέα, από την ομορφιά και τη μεγαλοπρέπεια του οποίου έμειναν σχεδόν εκστατικοί, για καλή τους τύχη δεν θα χρειάστηκαν τουαλέτα, διότι με έκπληξή τους θα διαπίστωναν ότι δεν υπάρχει ή θα έτυχε να βρουν ανοιχτό το πωλητήριο των αναμνηστικών, που λειτουργεί με εξαιρετικά περιορισμένο ωράριο, σε πλήρη αντίθεση με τα όσα συμβαίνουν, για παράδειγμα, στο Βατικανό.
Ειδικότερα, στη συγγραφή των ταξιδιωτικών του εντυπώσεων, ο Στιβ αναφέρει τα εξής για την πόλη της Πάτρας, με αρκετή συμπάθεια γι' αυτήν, αλλά και πόνο ψυχής για τη σημερινή της παρακμή (είναι χαρακτηριστικό ότι καταλήγει με τη φράση: "Ας προσευχηθούμε να υπάρξει ελπίδα για την πόλη της Πάτρας"):
"Μια όμορφη μέρα σε μια γη που πεθαίνει"
«Μία από τις χειρότερες εμπειρίες στις διακοπές είναι ένας θάνατος. Είτε πρόκειται για το θάνατο ενός συνταξιδιώτη είτε για την παρακολούθηση του θανάτου ενός έθνους, είναι πάντα μία ανεπιθύμητη παρεμβολή στην ανέμελη πραγματικότητα των διακοπών.
Σήμερα σταματήσαμε στην Πάτρα, στην Ελλάδα. Αυτή η χώρα βρίσκεται σε μια πορεία αθέτησης των διεθνών υποχρεώσεών της κι έχει μια οικονομία που νοσεί σοβαρότατα.
Η Πάτρα δεν βρίσκεται στα συνήθη δρομολόγια μιας κρουαζιέρας στην Ανατολική Μεσόγειο -στην πραγματικότητα, αρχικά ήταν προγραμματισμένο να πάμε στην Ιτέα, στον Κορινθιακό Κόλπο, αλλά η πορεία άλλαξε και μείναμε σ' αυτή την πόλη των 250.000 κατοίκων.
Η Πάτρα δεν είναι και η πιο ελκυστική πόλη της Ανατ. Μεσογείου. Είναι απλωμένη μπροστά σε υπέροχους κατάφυτους λόφους, αλλά είχε φτάσει στην ακμή της πολλά χρόνια πριν. Κοιτώντας τη από το λιμάνι, βλέπεις τις γοητευτικές εγκαταστάσεις ενός νέου λιμανιού, με τις τυπικές τουριστικές αβρότητες, κι αμέσως μετά αλλεπάλληλες σειρές μάλλον βλοσυρών οικοδομικών τετραγώνων με πολυκατοικίες. Στους λόφους στα ανατολικά βρίσκονται οι πανταχού παρούσες στην Ευρώπη ανεμογεννήτριες, που μοιάζει ν' αποτελούν το "σήμα κατατεθέν" μιας χώρας που προσπαθεί να δείξει ότι είναι "πράσινη" και "προοδευτικά σκεπτόμενη".
Η Μπαρμπ ασχολήθηκε λιγάκι επιχειρώντας ν' ανακαλύψει τι θα
μπορούσαμε να κάνουμε στην Πάτρα. Τα βασικά πράγματα που ακούσαμε ήταν σχετικά με το Νέο Ναό του Αγίου Ανδρέα (Ελληνορθόδοξο), την Οινοποιία Κλάους και το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης. Η Μπαρμπ βρήκε δύο φίλες, μορφωμένες κυρίες κοντά στη σύνταξη, που βρίσκονταν τώρα σε επιχειρηματικό ταξίδι... ή τουλάχιστον αυτή την εντύπωση μας έδωσαν».
Ένα κεράκι για τους κατοίκους της Ελλάδας
Η Μελίνα (δεν είναι το πραγματικό όνομά της, για λόγους που θα γίνουν εύκολα αντιληπτοί) είναι μια μεσήλικη γυναίκα, που έχει σπουδάσει φυσικός. Βρίσκεται τώρα κοντά στη σύνταξη και σχημάτισε ένα "κλαμπ" με κάποιους συναδέλφους, για να δημιουργήσουν μια περιηγητική λέσχη. Ακόμη δεν έχουν πάρει άδεια και θα μπορούσαν να μπουν σε μεγάλους μπελάδες αν εντοπίζονταν, αλλά προβλέπουν ένα μέλλον στο οποίο οι κρατικές συντάξεις δεν είναι απαραίτητα εξασφαλισμένες. Η ίδια διδάσκει στο τοπικό Πανεπιστήμιο με τον άντρα της.
Όταν μας πήραν στο παλιό τους Fiat Punto, ήταν αμέσως απολογητική. Μας είχε προϊδεάσει ότι επρόκειτο να μπούμε σ' αυτό το παλιό τετράπορτο αμάξι και δεν υπήρχε ζήτημα. Εξάλλου, μας είχε εκμυστηρευτεί ότι δεν είχε επίσημα αδειοδοτηθεί ως ξεναγός, άρα και πάλι δεν είχαμε πρόβλημα. Αφού συμφωνήσαμε να πούμε ότι ήταν φίλη μας κι όχι ξεναγός μας, κάναμε την πρώτη μας στάση: στο Νέο Ναό του Αγίου Ανδρέα.
Προς στιγμήν, πλανηθήκαμε, βλέποντας μπροστά μας τον Παλαιό Ναό, δεξιά, αλλά το εξαίρετο θέαμα ήταν ο Νέος Ναός. Είναι κυριολεκτικά ένα έργο σε εξέλιξη -η μία πλευρά είναι ακόμη χωρίς νωπογραφίες, εν αναμονή κονδυλίων. Κάποια από τα εκθαμβωτικά μωσαϊκά με τις ιερές παραστάσεις είναι μόλις εφτά έως 12 ετών! Το δάπεδο της εκκλησίας είναι κατασκευασμένο από όμορφο διακοσμημένο μάρμαρο, που εικονίζει ζώα της ξηράς και της θάλασσας, καθώς και το βυζαντινό δικέφαλο αετό.
Η Μελίνα, που είναι ευλαβές μέλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, μας επισήμανε πολλά πράγματα που δεν γνωρίζαμε -οι αγιογραφίες του Χριστού και των διαφόρων Αγίων "υπακούουν" σε μια συγκεκριμένη ιεραρχική διάταξη μπροστά στο Ναό και η Παναγία πάντα κυριαρχεί στο φόντο. Καθώς είχαμε καιρό να επισκεφθούμε εκκλησία σ' αυτό το ταξίδι, αφιερώσαμε λίγο χρόνο για ν' ανάψουμε ένα κεράκι. Την προηγούμενη φορά ήταν για τα θύματα της 11ης Σεπτεμβρίου. Σήμερα ήταν για τους κατοίκους της Ελλάδας...
"Δεν υπάρχει ελπίδα εδώ"
Αφού αφήσαμε το Ναό, πήγαμε στην Οινοποιία "Achaia Clauss", που ιδρύθηκε πολλά χρόνια πριν, από ένα εκπατρισμένο Γερμανό κι έχει κερδίσει πολλά βραβεία κατά καιρούς. Αυτή η οινοποιία βρίσκεται στην πλαγιά ενός λόφου που δεσπόζει πάνω από την Πάτρα και από εκεί είχαμε μία υπέροχη θέα προς την πόλη. Δοκιμάσαμε ένα ποτηράκι γλυκό κρασί (η γεύση του θυμίζει κάτι από πορτ) και φεύγοντας αγοράσαμε μία μπουκάλα -για πέντε ευρώ! Τι ωραία δοσοληψία!
Η Μελίνα μάς πήγε σε μια τοπική αγορά, που ήταν θαυμάσια -όλα τα είδη φρέσκου ψαριού και λαχανικών. Συναντήσαμε εκεί έναν Αυστραλό, που είναι έτοιμος να επιστρέψει στην πατρίδα του. Όπως είπε, "δεν υπάρχει ελπίδα εδώ". Είναι θλιβερό να το ακούς, αλλά είναι απίστευτα αληθινό. Η ανεργία στην πόλη είναι ασυγκράτητη και οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να απεργούν και να διαδηλώνουν, παρά να εργάζονται για να βελτιώσουν τις συνθήκες.
Σε διάφορα σημεία της πόλης είδαμε απαίσια διαφημιστικά για μία διαδήλωση που διοργάνωνε την επόμενη μέρα το ΚΚΕ. Νοστιμότατο... Νομίζουν ότι η απάντηση βρίσκεται στον κομμουνισμό; Αν έχουν αυτή την άποψη, αυτοί οι άνθρωποι βρίσκονται σε μια θλιβερή πλάνη.
Αφού αφήσαμε την οινοποιία, πήγαμε σ' ένα εστιατόριο που επίσης αγναντεύει την πόλη. Το απογοητευτικό ήταν πως το είδαμε σχεδόν άδειο -κανένας από τους ντόπιους δεν έχει πραγματικά τα... εφόδια να φάει εκεί και οι τουρίστες σπάνια φτάνουν ως εκεί.
Ένας αναξιοποίητος θησαυρός
Μετά την επίσκεψη στην αγορά, πήγαμε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάτρας, ένα καινούργιο κτίριο, που ήταν άδειο -όχι από θησαυρούς, μα από επισκέπτες. Την περισσότερη ώρα που ήμασταν εκεί, οι τρεις μας (ο Μπαρμπ, εγώ και η Μελίνα) ήμασταν οι μόνοι επισκέπτες. Το Μουσείο αυτό είναι γεμάτο με θησαυρούς, που χρονολογούνται από το 18ο αιώνα π.Χ. κι έχει τα καλύτερα ρωμαϊκά ψηφιδωτά που είχαμε ποτέ μας δει.
Αφιερώσαμε στο Μουσείο περίπου μιάμιση ώρα και νιώσαμε δέος για κάποια από τα αντικείμενα που είδαμε στις προθήκες του. Δύο θλιβερά πράγματα εντοπίσαμε εκεί: πρώτον, ότι είδαμε όλους αυτούς τους εκτιθέμενους θησαυρούς δωρεάν και, δεύτερον, ότι το Μουσείο είχε περισσότερο προσωπικό απ' ό,τι επισκέπτες.
Στις ΗΠΑ, σίγουρα θα προσπαθούσαν να έχουν οικονομικό όφελος από ένα τέτοιο μουσείο. Μειώστε το προσωπικό, χρεώστε τους επισκέπτες μ' ένα λογικό -20 ευρώ δεν θα ήταν αφύσικη τιμή για όσα είδαμε- εισιτήριο και προβάλλετε όσο περισσότερο μπορείτε το Μουσείο στα κρουαζιερόπλοια και σε όσους άλλους επισκέπτες έρχονται στην πόλη. Εδώ είναι ολοφάνερο ότι υπάρχει έλλειψη χρημάτων. Τα φώτα στις τουαλέτες ήταν σβηστά για οικονομία, η τεχνητή λιμνούλα έξω από το Μουσείο ήταν άδεια και το προσωπικό έδειχνε ανήσυχο.
Σοβαρά, τα εκθέματα στο Μουσείο είναι από τα καλύτερα που έχω δει ποτέ, έτσι είναι διπλά λυπηρό να ξέρεις ότι οι Έλληνες -που τους λείπουν τα χρήματα αυτή την εποχή που τους επισκεπτόμαστε- είναι τόσο απίστευτα κοντόφθαλμοι, ώστε να επιτρέπουν να πηγαίνουν... χαμένοι τέτοιοι θησαυροί. Αντίθετα, οδηγούν λεωφορεία γεμάτα τουρίστες σε αρχαία ερείπια. Κρίμα!
Γνωριμία με το Πανεπιστήμιο και το... ούζο
Αφού τελειώσαμε και με την επίσκεψή μας στο Μουσείο, η Μελίνα είχε ακόμη δύο μέρη στα οποία ήθελε να μας πάει. Αρχικά μάς οδήγησε στο Πανεπιστήμιο, όπου εργάζονται εκείνη και ο σύζυγός της. Μας είπε ότι οι φοιτητές βρίσκονται σε αποχή, διαμαρτυρόμενοι για κάποιες αλλαγές στη νομοθεσία. Βασικά, δεν παρακολουθούν μαθήματα και δεν επιτρέπουν στους καθηγητές να μπουν στις αίθουσες. Λαμπρά, παιδιά: Πετάξτε το μέλλον σας, διαμαρτυρόμενοι, αντί να μάθετε κάτι που θα μπορούσε να σας εξασφαλίσει τη ζωή σας στο μέλλον...
Η τελευταία μας επίσκεψη ήταν σ' ένα μικρούτσικο ρεστοράν, στην προκυμαία κοντά στη Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου. Ανήκει σε μια φίλη της Μελίνας κι έχει ωραία θέα στα καθαρά νερά του Κόλπου, αλλά και στη Γέφυρα και στους λόφους μακριά.
Η Μελίνα ήθελε να δοκιμάσουμε το αγαπημένο ελληνικό απεριτίφ: το ούζο! Αρκετά σίγουρη ότι θα μας έπειθε, είχε πει στη φίλη της να μας φέρει παγάκια, φιάλες με νερό, δύο ποτήρια και λίγα ποτηράκια ούζο. Έχει γεύση γλυκάνισου και από καθαρό υγρό μετατρέπεται σε γαλακτώδες λευκό, με την προσθήκη πάγου ή νερού. Στις πρώτες γουλιές αντιδράσαμε άσχημα, αλλά γρήγορα συνηθίσαμε να πίνουμε το αγαπημένο αυτό ποτό των Ελλήνων. Αξιοσημείωτο: πήρα μία μπουκάλα ούζο για το ψυγείο στο σπίτι.
Φάγαμε, επίσης, νόστιμο σαγανάκι, γευστικούς κεφτέδες και μία αξιαγάπητη σαλάτα, αποτελούμενη από αγγούρι, ντομάτα, κρεμμύδι, πράσινη πιπεριά και τυρί φέτα. Λίγο πριν φύγουμε, η ιδιοκτήτρια έφερε άλλη μία νοστιμιά: ένα μικρό χταπόδι, που μόλις το είχαν ψαρέψει και ψήσει στη σχάρα. Ήταν φοβερό: μία ντελικάτη γεύση καπνιστού και πολύ ευκολομάσητο.
Έχοντας βιώσει κι αυτή την εμπειρία, η Μελίνα μάς έφερε πίσω στο λιμάνι. Μας έδωσε κάμποσες τσάντες με τοπικά προϊόντα -σύκα, ελιές και άλλα διάφορα- και δεν δέχτηκε το φιλοδώρημα που θελήσαμε να της δώσουμε. Όταν οι δουλειές της γίνουν νόμιμες, θα είμαστε ευτυχείς να την υποστηρίξουμε. Αλλά τι λέω; Θα την υποστηρίζαμε ακόμη και πριν αποκτήσει το προνόμιο της επίσημης νομιμοποίησης.
Ήταν μία αξιομνημόνευτη μέρα, μ' ένα αξιολάτρευτο πλάσμα, σε μία πόλη που μοιάζει να πεθαίνει. Ας προσευχηθούμε να υπάρξει ελπίδα για την πόλη της Πάτρας».