του Γιώργου Λακόπουλου
Ξημερώνοντας στις 23 Ιουνίου- που ο Ήλιος ανέτειλε στις 05.01 και είχε γενέθλια ο Κώστας Σημίτης, η ελληνική πολιτική σκηνή έμεινε χωρίς τον Ανδρέα Παπανδρέου. Απ’ όσα ακούστηκαν στην κηδεία του, τρεις μέρες αργότερα, η πιο διάσημη φράση ήταν του Γιώργου: «Άκουσες να νέα πατέρα;» Η πιο ουσιαστική όμως ήταν του Μιλτιάδη Έβερτ: «Στον Ανδρέα οφείλουμε τη μορφή που έχουν τα κόμματα σήμερα». Πράγματι η μεταπολιτευτική μορφή του κομματικού συστήματος ήταν έργο του.
Δεν θα μάθουμε όμως ποτέ τι σκεφτόταν ο ίδιος γι αυτό το σύστημα, τους μηχανισμούς και τους ανθρώπους του. Δεν άφησε απομνημονεύματα. Δεν έγραψε ούτε μια λέξη για τον εαυτό του -αν εξαιρέσουμε τις αναφορές του στη «Δημοκρατία στο απόσπασμα», ή όσα παρέθεσε η Μαργαρίτα στον «Εφιάλτη στην Αθήνα». Δεν έβαλε ούτε μια αράδα για την υστεροφημία του, αντίθετα με τους μεγάλους αντιπάλους του, Κωνσταντίνο Καραμανλή και Κώστα Μητσοτάκη. Γι’ αυτόν έγραψαν κυρίως ο γιος του ο Νίκος και πολλοί άλλοι, είτε για να τον υμνήσουν αβασάνιστα, είτε για τον συκοφαντήσουν ασυλλόγιστα.
Στην πραγματικότητα δεν ξέρουμε σχεδόν τίποτε για τον άνθρωπο που άλλαξε την έννοια της πολιτικής στην Ελλάδα. Κι ότι ξέρουμε είναι από το 1964 και εντεύθεν όταν συνδέθηκε με την εγχώρια πολιτική σκηνή και τους ανθρώπους της. Υπάρχουν και οι διάσπαρτες ιστορίες για την εφηβεία του. Για την σταδιοδρομία του υπάρχουν μόνο οι πολύτιμες, αυθεντικές, μαρτυρίες του Διαμαντή Πεπελάση, που καταλήγουν πάντα - με υπολανθάνουσα νοσταλγία για τις ημέρες τους στο Μπλέρκλει- στην υπενθύμιση: «Αν δεν είχε μπει στην πολιτική θα είχε εξελιχθεί σ έναν από τους μεγαλύτερους οικονομολόγους του 20ου αιώνα».
Τι θα ήταν άραγε η Οικονομία με τον Ανδρέα Παπανδρέου και η Ελλάδα χωρίς τον Ανδρέα Παπανδρέου; Θα περιμένουμε μέχρι η Ιστορία και η Επιστήμη να δώσουν τις πραγματικές απαντήσεις. Προς το παρόν, υπάρχει μόνο η γοητευτική μνήμη της δημόσιας παρουσίας του. Και η μελαγχολία ότι η στρατηγική της Αλλαγής, ως πλαίσιο που τον ανάδειξε ως λαϊκό ηγέτη, αναστρέφεται δραματικά δεκατέσσερα χρόνια μετά το θάνατο του. Τελικά αυτό αποδίδει τον συναρπαστικό βίο του Ανδρέα, είναι μια φράση του αμερικανού συγγραφέα Ασλει Μπρίλιαντ: «Όσο και αν φαίνεται παράξενο η ζωή μου βασίζεται σε αληθινή ιστορία»…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου