Του Μιχάλη Ζώτου Τις τελευταίες βδομάδες έχουν γραφεί πολλά για τα γεγονότα στην Ουκρανία. Για τις βίαιες μάχες μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας. Επίσης, έχουν γίνει αναφορές στις σχέσεις Ρωσίας, Ουκρανίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα εκάστοτε γεωπολιτικά παιχνίδια. Τέλος, έχει γίνει ενδελεχής κουβέντα γύρω από ζητήματα αναζωπύρωσης του εθνικισμού. Ωστόσο παραμένει επιδερμική η εξέταση των συμφερόντων της αστικής τάξης στη διαμόρφωση των παραπάνω εξελίξεων. Στη περίπτωση της Ουκρανίας η πολιτικές δράσεις είναι άμεσα κατευθυνόμενες από γεωστρατηγικά οικονομικά συμφέροντα. Τα πολιτικά κόμματα είναι άμεσα εξαρτημένα από μια οικονομική Ολιγαρχία της οποίας τα συμφέροντα διαμορφώνονται στο έδαφος ταυτοχρόνων πιέσεων από Δύση, Ρωσία, και εσωτερικούς ανταγωνισμούς. Οι Ουκρανοί ολιγάρχες είναι μια ομάδα επιχειρηματιών, ηλικίας μεταξύ 45 και 55 (Ρινάτ Αχμέτοφ 47 χρονών, Πέτρο Ποροσένκο 48, Ντμιτρό Φιρτάς 48, Ιλχώρ Κολομόγισκυ 50, Βαντίμ Νοβίσκι 50, Γιούλια Τιμοτσένκο 53) και εμφανίστηκαν στην οικονομική και πολιτική σκηνή της Ουκρανίας μετά την ανεξαρτησία της χώρας το 1991. Αυτή η ομάδα ολιγαρχών ευθύνεται για πάνω από το 60% του ΑΕΠ της χώρας και όλοι τους είναι άμεσα εμπλεκόμενοι με τα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα. Ο Ρινάτ Αχμέτοφ, ο πλουσιότερος άνθρωπος στην Ουκρανία, στις εκλογές του 2006 εκλέχθηκε βουλευτής με το Κόμμα των Περιφερειών, το μέχρι πρότινος κυβερνών κόμμα του Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Επίσης, ο Αχμέτοφ ήταν ο κύριος χρηματοδότης του κόμματος σε όλες τις προεκλογικές εκστρατείες και κατά πολλούς αποτελεί των πραγματικό ηγέτη του κόμματος. Ο Πέτρο Ποροσένκο, από τις ηγετικές φιγούρες της Πορτοκαλί Επανάσταση και πιθανολογούμενος νέος πρόεδρος, υπήρξε βουλευτής με διάφορους κοινοβουλευτικούς συνασπισμούς, αλλά έχει συνεργαστεί κυρίος με τον Βίκτορ Γιούστσενκο. Επίσης, διετέλεσε υπουργός και υφυπουργός εμπορίου αλλά και υπουργός εξωτερικών. Στα θέματα των αναταραχών ο Ποροσένκο συντάχθηκε εξαρχής στο πλευρό των διαδηλωτών. Ο Ντμιτρό Φιρτάς, ο κυρίαρχος του ενεργειακού τομέα, δεν έχει εμπλακεί ο ίδιος άμεσα σε εκλογικές διαδικασίες, ωστόσο έχει εκτεταμένες σχέσεις με τους Γιανουκόβιτς και τον Γιουτσένκο. Το 2009 η Τιμοτσένκο κατηγόρησε το Φιρτάς να έχει πριμοδοτήσει τις εκλογικές εκστρατείες και των τριών αντιπάλων της. Ο Ιλχώρ Κολομόγισκυ, δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος στην Ουκρανία, είναι ο κύριος χρηματοδότης της Τιμοτσένκο. Ο Βαντίμ Νοβίσκι, ο προφανέστερος σύνδεσμος με τη Ρωσία, το 2013 εκλέχθηκε με το κόμμα του Γιανουκόβιτς και αποτελεί τον κύριο εκφραστή των φιλορωσικών πολιτικών. Η Γιούλια Τιμοτσένκο, η πιθανολογούμενη επόμενη πρόεδρος, διετέλεσε πρωθυπουργός και υπουργός στις κυβερνήσεις Γιουτσένκο. Στο σύνολο τους, άλλοι άμεσα και άλλοι έμμεσα, οι Ουκρανοί ολιγάρχες οφείλουν την άνοδο τους στη Ρωσία. Στη περίπτωση της Τιμοτσένκο, του Αχμέτοφ, του Φιρτάς και του Νοβίσκι η εξάρτηση είναι άμεση. Οι επενδύσεις τους εκτείνονται στο χώρο της βαριάς βιομηχανίας (ενέργεια, μεταλλουργία και στον κατασκευαστικό τομέα) ο οποίος είναι εξ ολοκλήρου ελεγχόμενος από τη Ρωσία. Περίπου 35% του φυσικού αερίου προέρχεται απευθείας από τη Ρωσία και 40% από την Κεντρική Ασία μέσω αγωγών που ελέγχει τη Ρωσία. Την ίδια στιγμή, το 85% του ρωσικού φυσικού αερίου παραδίδεται προς τη Δυτική Ευρώπη μέσω αγωγών που περνούν από την Ουκρανία. Είναι προφανές λοιπόν γιατί Τιμοτσένκο, Αχμέτοφ, Φιρτάς και Νοβίσκι έχουν υποστηρίξει κατά καιρούς κυβερνήσεις ελεγχόμενες από τη Ρωσία. Εμέσα, υποστηριχτές ρωσικών συμφερόντων έχουν ύπαρξη κατά καιρούς και η επιχειρηματίες όπως Ποροσένκο και ο Κολομόγισκυ. Αν και στο σύνολο τους τα οικονομικά συμφέροντα επικροτούν την υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και Ουκρανίας, ωστόσο διατηρούν διαφορετικές στάσεις στο πως πρέπει να γίνει αυτό και το βάθος χρόνου που πρέπει να δοθεί στις διαδικασίες. Ζήτημα εξαιρετικής σημασίας γι’ αυτούς είναι να μην επέλθει ολική ρήξη με τη Ρωσία. Από τη μια θέλουν να διευρύνουν τους όρους μιας σχετικής αυτονομίας από τη Ρωσία, από την άλλη όμως γνωρίζουν πολύ καλά ότι ύπαρξη τους εξαρτάται από τους Ρώσους. Η διπλή επιρροή στη διαμόρφωση των συμφερόντων της αστικής τάξης της Ουκρανίας είναι προφανής στη περίπτωση της Τιμοτσένκο. Η Τιμοτσένκο έχει παρουσιασθεί (και αυτοπροβληθεί) ως η φωνή του Ουκρανικού εξευρωπαϊσμού. Ένθερμη υποστηρίκτρια της συμφωνίας και από τις κύριες αντίπαλους του Γιανουκόβιτς. Αν και η Τιμοτσένκο υπερασπίζεται ξεκάθαρα την Ευρωπαϊκή πορεία της Ουκρανίας παράλληλα παλεύει για την διατήρηση των καλών σχέσεων με τη Ρωσία. Σε πρόσφατες δηλώσεις της όταν ρωτήθηκε για το αν πρέπει η Ουκρανία να στραφεί εξ ολοκλήρου προς τη δύση, είπε πως ‘’Η Ουκρανία δεν έχει τη πολυτέλεια να χάσει ένα στρατηγικό σύμμαχο όπως η Ρωσία’’. Η δηλώσεις της συνοδεύονται από την έντονη φημολογία ότι η υποψηφιότητας της θα στηριχθεί από τον Πούτιν. Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω η Τιμοτσένκο δραστηριοποιείται επιχειρηματικά στο χώρο της ενέργειας, πράγμα που τη καθιστά ευάλωτη στα Ρωσικά συμφέροντα. Από την άλλη όμως βρίσκεται χρόνια σε αντιπαλότητα με τον Φιρτάς, τον κυρίαρχο στον τομέα της ενέργειας. Οι δυο αυτές συνθήκες είναι οι πυλώνες των πολιτικών της κινήσεων. Σε μεγάλο βαθμό η επιθυμία της Τιμοτσένκο για επισπευσμένη Ευρωπαϊκή πορεία καθοδηγείται από την στόχευση της να ισχυροποίηση τη διαπραγματευτική της θέση με τους Ρώσους. Για τους Ποροσένκο, ελαφριά βιομηχανία, και Κολομόγισκυ, τραπεζικό κεφάλαιο, η εξάρτηση από την Ρωσία είναι έμμεση, ασθενέστερη και γι’ αυτό η ανάγκη για επίσπευση της Ευρωπαϊκής πορείας πιο ξεκάθαρη. Ωστόσο, και για αυτούς είναι κρίσιμο ζητούμενο να μην διαταραχθούν οι σχέσεις με Ρωσία. Για τους Αχμέτοφ, Φιρτάς και Νοβίσκι στη δημόσια γνώμη είναι ξεκάθαρο πως έχουν άμεση εξάρτηση από τη Ρωσία. Αυτό που παραγνωρίζεται όμως είναι το γεγονός πως και οι τρεις κατά καιρούς έχουν δείξει διαθέσεις να απεξαρτηθούν από τον έλεγχο των Ρώσων. Αυτό είναι ξεκάθαρο στη περίπτωση του Αχμέτοφ που σε πρόσφατες δηλώσεις του καταδίκασε το πισωγύρισμα και τις πολιτικές της κυβέρνησης Γιανουκόβιτς, της κυβέρνησης που αυτός έμμεσα διόρισε. Για την Ουκρανική ολιγαρχία υπήρξε εξαρχής ζητούμενο η αυτονόμηση της από τη Ρωσία και η μετρίαση της εξάρτησης, και αυτό είναι προφανές σε πληθώρα δημοσίων τοποθετήσεων αλλά και στις θέσεις τους στα πρόσφατα γεγονότα. Στο σύνολο τους οι Ουκρανοί ολιγάρχες αισθάνονται ότι ΄΄ωρίμασαν΄΄ οικονομικά και αυτό που θέλουν είναι να ισχυροποιήσουν τη θέση τους ως ανεξάρτητοι διαπραγματευτές. Αυτό είναι προφανές από τις έντονες επενδυτικές κινήσεις αυτών των ανθρώπων στη δύση. Οι επενδύσεις των Αχμέτοφ, Φιρτάς και Νοβίσκι εκτείνονται σε Γερμανία, Ιταλία, η Κύπρο, Ελβετία, Ουγγαρία, Αυστρία και Εσθονία. Από τη μια η σύσφιξη των σχέσεων με την ΕΕ είναι μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για την πρόοδο προς την πορεία της αυτονόμησης τους από την Ρωσική πίεση. Από την άλλη η ΕΕ αποτελεί ζωτικό τόπο οικονομικής δραστηριότητας για την επέκταση των συμφερόντων τους. Γι’ αυτό και στο σύνολο τους οι ολιγάρχες υποστηρίζουν την ενταξιακή πορεία της χώρας με μια ισοσταθμισμένη διαχείριση των σχέσεων με τη Ρωσία. Διαβάστε περισσότερα: http://www.alfavita.gr/arthron/%CE%B7-%CE%B5%CE%BD%CE%B7%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CF%89%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BF%CF%85%CE%BA%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CF%84%CE%AC%CE%BE%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BF-%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CF%84%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B7-%CE%BC%CE%B1%CE%BC%CE%AC-%CF%81%CF%89%CF%83%CE%AF%CE%B1#ixzz2uxUwoNfh Follow us: @alfavita on Twitter | alfavita.gr on Facebook